Βιογραφία

Ο Θεόδωρος Χίος (Theo Hios) γεννήθηκε στο χωριό Τρύπη της Λακωνίας το 1908. Κατά τα σχολικά του χρόνια έζησε στη Σπάρτη ενώ αργότερα ξεκίνησε σπουδές νομικής στην Αθήνα. Απογοητευμένος από τις προοπτικές του επαγγέλματος, μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1929. Τα χρόνια της μεγάλης ύφεσης εργάζεται σε εστιατόριο, ενώ στον λιγοστό ελεύθερο του χρόνο προσπαθεί να βελτιώσει τα αγγλικά του διαβάζοντας βιβλία φιλοσοφίας. Το 1934 ξεκινάει να παρακολουθεί μαθήματα ζωγραφικής σε τμήματα που υποστηρίζονταν από το πρόγραμμα ανόρθωσης της οικονομίας Works Progress Administration (WPA), και συνεχίζει μέχρι το τέλος της δεκαετίας μαθήματα λιθογραφίας, χαρακτικής και τοιχογραφίας. Στα έργα του από αυτή την περίοδο διασταυρώνονται επιρροές από εξπρεσιονισμό, κοινωνικό ρεαλισμό και μεξικάνικη τοιχογραφία. Τα θέματα του περιλαμβάνουν τοπιογραφίες, πορτραίτα και αστικά τοπία, στα οποία συχνά είναι ορατό το θέμα της εργασίας, μέσα από την απεικόνιση εργατών ή από τα εργαλεία τους. Με την είσοδο των Ηνωμένων Πολιτειών στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Χίος κατατάσσεται στον Αμερικάνικο στρατό, όπου παρακολουθεί μαθήματα πολεμικής φωτογραφίας. Συμμετέχει σε μάχες στις νήσους Μάρσαλ, στην Ίβο Τζίμα και στην Σαϊπάν και παρασημοφορείται για τη συμβολή του. Κατά τη διάρκεια του πολέμου θα συνεχίσει και τη ζωγραφική, απεικονίζοντας εξπρεσιονιστικά και συμβολικά τη φρίκη του πολέμου, ένα θέμα που θα προκύψει και σε έργα μετά τη λήξη του πολέμου και την επιστροφή του στη Νέα Υόρκη. Συνεχίζει να παρακολουθεί μαθήματα ζωγραφικής, αλλά σύντομα αποφασίζει να ξεκινήσει το δικό του τμήμα σχεδίου, από το οποίο πέρασαν καλλιτέχνες όπως ο Θεόδωρος Στάμος, ο Αριστόδημος Καλδής, ο Νάσος Δάφνης, ο Μιχάλης Λεκάκης αλλά και η αδερφή του, Κατερίνα Λεκάκη, χορεύτρια, ζωγράφος και κεραμίστρια, η οποία θα παντρευτεί με τον Χίο το 1947. Το 1953 πραγματοποιεί ένα εξάμηνο ταξίδι σε όλη την Ελλάδα το οποίο θα έχει μεγάλο αντίκτυπο στο έργο του καθώς τα επόμενα χρόνια στα σχέδια και τα ζωγραφικά του έργα κυριαρχούν όψεις του Ελληνικού τοπίου. Το 1963 ξεκινάει να διδάσκει στο New School for Social Research της Νέας Υόρκης, θέση που θα κρατήσει μέχρι το 1994. Η ζωγραφική του σταδιακά εξελίσσεται προς την αφαίρεση που εμφανίζεται πιο έντονα στις αρχές της δεκαετίας του 1960 και μετά, και η οποία θα εκδηλωθεί απόλυτα μέσα από τους κυκλικούς σχηματισμούς που πραγματοποιεί μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του 1970. Σε αυτές τις νέες εικόνες ομόκεντρων ή αποκλινόντων κύκλων σε τετράγωνο ή και κυκλικό καμβά, ο Χίος συνδυάζει το πνευματικό με το κοσμικό, την ζωγραφική παράδοση του Βυζαντίου με τις κινήσεις των πλανητών και των αστρικών σωμάτων και τα αποδίδει με τη ζωγραφική γλώσσα της εποχής του. Συχνά τα έργα του έχουν τίτλους από την αρχαία ελληνική μυθολογία (π.χ. Labyrinth, Mars, Apollo). Από το 1979, μετά από ένα ταξίδι στο πάρκο Γιέλοουστοουν και το 1981 σε ακόμα ένα ταξίδι στην Ελλάδα, θα επιστρέψει στην αναπαραστατική ζωγραφική. Το 1998 πραγματοποιεί την τελευταία του έκθεση, αναδρομικού χαρακτήρα, στην Susan Teller Gallery στη Νέα Υόρκη. Πεθαίνει το 1999 στη Νέα Υόρκη.

Μάρη Σπανουδάκη
Επιμελήτρια & Ερευνήτρια